Aktualności

Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności w działaniach Policji

Data publikacji 26.07.2018

Polska jest sygnatariuszem m.in. Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności a także Europejskiej konwencji o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu. Policja w swoich codziennych działaniach kieruje się postanowieniami m.in. tych konwencji. Obowiązujące regulacje prawne zapewniają prawa przysługujące stronom postępowania karnego lub w sprawach o wykroczenia i nie ma mowy o stosowaniu przemocy przez funkcjonariuszy.

W związku z doniesieniami medialnymi odnoszącymi się do rzekomego stosowania przemocy m. in. przez funkcjonariuszy Policji stanowczo należy zauważyć, że obowiązujące regulacje prawne zapewniają prawa przysługujące stronom postępowania karnego lub postępowania w sprawach o wykroczenia.  Obowiązujące przepisy, w sposób nieodbiegajacy od norm światowych, gwarantują określone prawa przysługujące zatrzymanym.

W każdym przypadku zatrzymania osoby, obligatoryjnie sporządzany jest Protokół zatrzymania osoby, do którego załącznikiem są Pouczenia o uprawnieniach zatrzymanego w postępowaniu karnym. Już w pierwszym akapicie Protokołu zatrzymania osoby znajdują się podstawy prawne zatrzymania (artykuły odpowiednich aktów prawnych), zaś w dalszej części pierwszej strony protokołu wskazuje się przyczyny zatrzymania (znajduje się w tym miejscu opis czynu oraz literalnie zacytowana podstawa prawna - treść konkretnego artykułu będącego podstawą zatrzymania). Na drugiej stronie Protokołu zatrzymania osoby znajdują się oświadczenia zatrzymanego (do zaznaczenia w odpowiednim miejscu), a także miejsce na swobodne oświadczenie osoby zatrzymanej w zakresie przyczyn zatrzymania i przysługujących jej praw.

Osoba zatrzymana każdorazowo informowana jest o przysługujących jej prawach nie tylko ustnie przez funkcjonariuszy Policji, ale także otrzymuje szczegółową informację na piśmie: Pouczenia o uprawnieniach zatrzymanego w postępowaniu karnym. Należy zwrócić uwagę, że zarówno fakt zapoznania się z Protokołem zatrzymania osoby oraz pokwitowanie otrzymania Pouczenia o uprawnieniach zatrzymanego w postępowaniu karnym osoba zatrzymana każdorazowo potwierdza własnoręcznym podpisem.

W Pouczeniach o uprawnieniach zatrzymanego w postępowaniu karnym wymienione są wszystkie przysługujące osobie zatrzymanej prawa, w tym prawo do niezwłocznego kontaktu z adwokatem lub radcą prawnym i bezpośredniej z nim rozmowy (art. 245 § 1)  czy też do dostępu do niezbędnej pomocy medycznej. Osobie zatrzymanej przez Policję, zwanej dalej „osobą zatrzymaną”, udziela się niezwłocznie pierwszej pomocy lub kwalifikowanej pierwszej pomocy w przypadku, gdy osoba ta znajduje się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego, określonego w przepisach o państwowym ratownictwie medycznym, gdy osoba ta oświadcza, że cierpi na schorzenia wymagające stałego lub okresowego leczenia, którego przerwanie powodo­wałoby zagrożenie życia lub zdrowia, żąda przeprowadzenia badania lekarskiego lub posiada widoczne obrażenia ciała niewskazujące na stan nagłego zagrożenia zdrowotnego, a także gdy z posiadanych przez Policję informacji lub z okoliczności zatrzymania wynika, że osobą zatrzymaną jest: a) kobieta w ciąży, b) kobieta karmiąca piersią, c) osoba chora zakaźnie, d) osoba z zaburzeniami psychicznymi, e) nieletni po spożyciu alkoholu lub innego, podobnie działającego środka  (Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 13.09.2012 r. ws. badań lekarskich osób zatrzymanych przez Policję).

W doręczonym osobie zatrzymanej protokole zatrzymania znajduje się także zapis dotyczący art. 245 § 2 kpk wskazujący na art. 517j kpk, który stanowi: § 1. W celu umożliwienia oskarżonemu korzystania z pomocy obrońcy w postępowaniu przyspieszonym ustanawia się obowiązek pełnienia przez adwokatów i radców prawnych dyżurów w czasie i miejscu ustalonym w odrębnych przepisach. § 2. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, sposób zapewnienia oskarżonemu korzystania z pomocy obrońcy i możliwości jego wyboru w postępowaniu przyspieszonym, w tym organizacji dyżurów, o których mowa w § 1, mając na uwadze prawidłowy przebieg postępowania przyspieszonego oraz konieczność zapewnienia oskarżonemu możliwości wyboru obrońcy.

Jak widać obowiązujące przepisy w pełni zabezpieczają prawa osób zatrzymanych w zakresie dostępu tak do pomocy prawnej, jak do pomocy medycznej.

Zgodnie z Ustawą z dnia 6 kwietnia 1990 roku o Policji, do podstawowych zadań Policji należą: 1) ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra.

Policja stojąc na straży bezpieczeństwa i porządku publicznego działa tylko i wyłącznie w ramach określonych prawem.

Przypadki, kiedy doszło do niewłaściwych zachowań funkcjonariuszy stanowią wyjątki, przy czym podkreślić należy, że w sprawach tych działania prowadzi Biuro Spraw Wewnętrznych Policji oraz Biuro Kontroli Komendy Głównej Policji, zwykle z własnej inicjatywy. Skutecznie zadziałają tutaj mechanizmy kontroli wewnętrznej. Wobec funkcjonariuszy, którzy dopuścili się działań niezgodnych z prawem i naruszyły dobre imię formacji, wyciągnięto nie tylko konsekwencje prawne, ale także zostali wydaleni ze służby. Nie było, nie ma i nie będzie zgody na takie zachowania. Nadrzędnym celem Policji jest zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego z zachowaniem obowiązujących norm prawnych. Wszelkie działania podejmowane przez Policję realizowane są z poszanowaniem godności osób, których te działania dotyczą.

W Komendzie Głównej Policji działa Pełnomocnik Komendanta Głównego Policji ds. ochrony Praw Człowieka. Podobne stanowiska zostały utworzone we wszystkich Komendach Wojewódzkich Policji w kraju. Zadaniem pełnomocników jest m.in. reagowanie na wszelkie sygnały mogące świadczyć o naruszeniu praw człowieka. Prowadzą także szkolenia w tym zakresie, gdzie m.in.opisane zdarzenia są analizowane i stanowią przykłady. W szkoleniach takich uczestniczą policjanci wszystkich pionów i szczebli, niezależnie od pełnionych funkcji.

(KGP / dm)

Powrót na górę strony