Uwaga na oszustwa internetowe – jak się bronić? Jak bezpiecznie robić zakupy w Internecie?
Internet stał się nieodłączną częścią naszego codziennego życia. Wykorzystywany jest w pracy, do nauki, wymiany informacji, jak również dzięki niemu możemy zrobić zakupy bez wychodzenia z domu. Niestety z Internetu korzystają również osoby, które wykorzystują go do popełniania przestępstw. Za jego pośrednictwem, tak jak i w świecie rzeczywistym, popełniana jest ich cała gama. Użytkownicy Internetu nie zawsze zdają sobie z tego sprawę jak łatwo można stać się ofiarą oszustwa internetowego.
Nie ma potrzeby stania w kolejkach, nie ograniczają nas godziny otwarcia. Zakupy możemy dziś zrobić bez wychodzenia z domu, siedząc wygodnie w fotelu przed komputerem lub jadąc autobusem przy pomocy smartfona – wystarczy połączenie z Internetem. Jest szybko, tanio i 24 h na dobę. Można zawrzeć umowę ubezpieczeniową, założyć konto bankowe i kupić niemal wszystko. Przy okazji można bardzo łatwo paść ofiarą działalności cyberprzestępców, którzy w 99% przypadków wykorzystują nieuwagę, pośpiech i naiwność ludzką, a nie zawansowane oprogramowanie czy nowe technologie. Robiąc zakupy za pośrednictwem sieci nie możemy zapominać o czujności i zachowaniu zdrowego rozsądku – szczególnie, gdy przeglądamy “wyjątkowe okazje”. Przestrzegając kilku podstawowych zasad można ustrzec się przed przykrymi następstwami nieuczciwej aktywności oszustów. Lepiej stracić trzy niepewne okazje, niż raz dać się oszukać.
Jak nie paść ofiarą oszustów?
Przede wszystkim pamiętajmy o podstawowych zasadach bezpieczeństwa podczas korzystania z Internetu:
• należy korzystać z regularnie aktualizowanego programu antywirusowego
• nie należy otwierać linków lub załączników podanych w wiadomościach e-mail, które wzbudzają wątpliwości, ponieważ mogą one zawierać szkodliwe oprogramowanie lub będą łączyły nas z fałszywymi adresami służącymi do wyłudzenia pieniędzy lub kradzieży tożsamości
• wszelkich płatności bankowych dokonywać z wykorzystaniem protokołu https (oznaczony ikoną w kształcie kłódki), który zapewnia bezpieczeństwo transmisji danych. Warto też wyświetlić certyfikat poświadczający bezpieczną transmisję danych, gdyż bardziej wyrafinowani sprawcy przestępstw potrafią użyć protokołu https, ale nie posiadają certyfikatu bezpieczeństwa
Jak się “wybrać na zakupy” w Internecie?
Kierując się kilkoma prostymi zasadami podczas zakupów przez Internet, możemy znacznie ograniczyć ryzyko, że złapiemy się na haczyk rzucony przez przestępców. Co należy zrobić zanim na naszym ekranie klikniemy ikonkę “kup teraz”?
• należy sprawdzić opinie o wybranym przez nas sklepie – wykorzystujemy do tego for a internetowe oraz serwisy specjalizujące się w zbieraniu tego typu informacji (np.: ceneo.pl lub opineo.pl),
• należy pamiętać, że sklep internetowy jak każda inna firma, musi posiadać numer telefonu stacjonarnego, adres i dane rejestracyjne – np. numery NIP i REGON. Powinien być też zamieszczony nr KRS (Krajowy Rejestr Sądowy), który można zweryfikować on-line, np. pod adresem krs-online.com.pl,
• należy sprawdzić poprzez kontakt telefoniczny oraz e-mail wiarygodność sklepu,
• w razie jakichkolwiek podejrzeń powinno się przynajmniej przy pierwszym zakupie sprawdzić stan przesyłki w obecności kuriera,
• dobrze jest korzystać z ofert sklepów, które oferują możliwość śledzenia statusu zamówienia,
• ważną sprawą jest fakt istnienia na stronie sklepu protokołu szyfrowania danych podczas dokonywania zakupów,
• przed przesłaniem pieniędzy należy upewnić się, czy w naszej skrzynce poczty elektronicznej pojawiło się potwierdzenie zamówienia,
• nie należy dokonywać transakcji przez tzw. „kupowanie poza aukcją” (oszuści najczęściej traktują serwis aukcyjny jako sposób pozyskania ofiary),
• po zakończonej aukcji należy odczekać kilka godzin i skontaktować się samemu ze sprzedającym w celu potwierdzenia danych potrzebnych do dokonania przelewu, pamiętając że błyskawicznie otrzymany po zakończonej aukcji e-mail może być spreparowany przez oszusta.
Co zrobić, gdy jednak mimo zachowania ostrożności padniemy ofiarą oszustwa?
Przede wszystkim należy:
• jak najszybciej poinformować administratorów ds. bezpieczeństwa danego serwisu
• zachować wszystkie dokumenty związane z transakcją tj. dowód przelewu na konto bankowe, korespondencję mailową, itp. jak również całą korespondencję ze sprzedawcą zachować zapisy rozmów poprzez komunikatory internetowe, sms’y
• zgłosić się wraz z powyższymi dokumentami do najbliższej jednostki policji
• gdy do oszustwa doszło na aukcji internetowej, należy skompletować następujące dane: datę i numer aukcji, jej przedmiot oraz wylicytowaną kwotę, nick sprawcy oszustwa oraz jego adres e-mail, sposób kontaktu ze sprzedającym - jego e-mail, nr telefonu, adres (korespondencja e-mail powinna być zapisana w formie elektronicznej, np. w formacie *.eml), sposób dokonania zapłaty - przelew na konto bankowe, płatność za pobraniem
Nie wolno zapominać o ochronie swoich danych personalnych. Uchroni nas to przed wplątaniem w przestępczą aktywność oszustów aukcyjnych, dlatego:
• nie należy logować się do serwisów z innego komputera niż nasz własny, gdyż nie mamy pewności, że na danym komputerze nie jest uruchomione oprogramowanie do pozyskiwania informacji, które powinny być znane tylko nam (sniffer’y, keylogger’y) lub nawet czy jest na nim zainstalowany program antywirusowy z aktualnymi bazami złośliwego oprogramowania.
• nie należy podawać żadnych danych w odpowiedzi na rzekome zapytania od administracji serwisu aukcyjnego, są to w 100% preparowane przez oszustów e-mail’e celem przejęcia naszego konta użytkownika
• nie należy dokonywać płatności i logować się do serwisów z podaniem swojego hasła w punktach bezpłatnego publicznego dostępu do Internetu (tzw. hot-spotach)
Nikt nie daje nic za darmo!