Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom - Bo życie warte jest rozmowy!
Każdego roku 10 września obchodzony jest Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom. Jest to czas refleksji nad problemami zdrowia psychicznego, a także okazja, by zwrócić uwagę na kwestię samobójstw, które są jedną z wiodących przyczyn śmierci na świecie. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), co roku ponad 700 tysięcy osób umiera w wyniku samobójstwa, a miliony innych są nim dotknięte pośrednio. Jakie są przyczyny samobójstw? Jak można zapobiegać takim tragediom i gdzie szukać wsparcia?
Przyczyny samobójstw są wieloczynnikowe, złożone i obejmują zarówno problemy zdrowotne, psychiczne, jak i społeczne. Nie ma jednej, jasno określonej przyczyny, która prowadzi do tak drastycznej decyzji. Oto niektóre z czynników ryzyka, które mogą przyczynić się do podjęcia próby samobójczej:
1. Problemy zdrowia psychicznego: Depresja, zaburzenia lękowe, schizofrenia i inne choroby psychiczne są silnie związane z ryzykiem samobójstwa. Osoby cierpiące na te zaburzenia mogą czuć się przytłoczone swoimi problemami i widzieć samobójstwo jako jedyne rozwiązanie.
2. Stresory życiowe: Trudne sytuacje życiowe, takie jak utrata pracy, rozpad związku, śmierć bliskiej osoby, problemy finansowe czy izolacja społeczna, mogą zwiększyć ryzyko samobójstwa. Długotrwały stres może prowadzić do poczucia beznadziei i braku perspektyw.
3. Przemoc i nadużycia: Doświadczenie przemocy fizycznej, psychicznej lub seksualnej, zwłaszcza w dzieciństwie, jest silnie skorelowane z późniejszymi problemami emocjonalnymi, które mogą zwiększać ryzyko samobójstwa.
4. Uzależnienia: Nadużywanie alkoholu, narkotyków czy innych substancji psychoaktywnych może prowadzić do samobójczych myśli i zachowań. Substancje te często nasilają uczucie przygnębienia i zwiększają impulsywność.
5. Brak wsparcia społecznego: Izolacja i samotność mogą nasilić uczucie beznadziei. Osoby, które nie mają oparcia w rodzinie czy przyjaciołach, mogą mieć trudności z radzeniem sobie z problemami życiowymi.
Jak zapobiegać samobójstwom?
Zapobieganie samobójstwom wymaga skoordynowanych działań na poziomie indywidualnym, społecznym oraz systemowym. Jednym z najważniejszych czynników jest edukacja i podnoszenie świadomości
1. Wczesna interwencja i wiedza na temat objawów depresji oraz innych zaburzeń psychicznych mogą pomóc w rozpoznaniu zagrożenia. Kampanie informacyjne, szkolenia dla pracowników służby zdrowia, nauczycieli i innych grup zawodowych mogą przyczynić się do zwiększenia wrażliwości na problemy emocjonalne i lepszego reagowania na nie. Budowanie sieci wsparcia społecznego: Silne relacje z rodziną, przyjaciółmi i społecznością mogą stanowić barierę ochronną przed samobójstwem. Regularny kontakt z innymi ludźmi, otwartość na rozmowy o emocjach i problemach, a także dbałość o rozwijanie relacji mogą pomóc osobom w kryzysie poczuć się mniej samotnymi. Działania kryzysowe, takie jak interwencje środowiskowe, wizyty domowe oraz telefoniczne wsparcie, mogą pomóc osobom w nagłym kryzysie emocjonalnym.
Jak pomóc? Jeśli ktoś powie Ci, że myśli o samobójstwie, lub zauważysz powyższe symptomy:
- nie bój się rozmawiać, nie okazuj zdziwienia ani zaskoczenia,
- rozmawiaj otwarcie, nie obawiaj się, że sama rozmowa zachęci tę osobę do realizacji myśli samobójczych,
- poświęć jej czas, okaż zainteresowanie i wsparcie,
- bądź gotowy do wysłuchania, pozwól jej na wyrażanie emocji i akceptuj je,
- nie oceniaj, nie dawaj rad, nie bagatelizuj problemów i nie sugeruj, że "inni mają gorzej",
- pomóż zmniejszyć lęk i zwiększyć poczucie bezpieczeństwa, np. towarzysząc podczas wizyty u specjalisty,
- zaproponuj planowanie małych, wykonalnych kroków, które mogą pomóc w danej chwili,
- poinformuj o tym kogoś z otoczenia i szukaj pomocy w instytucjach pomocowych, takich jak psycholog, psychiatra, Ośrodek Interwencji Kryzysowej, Poradnia Zdrowia Psychicznego lub całodobowe telefony zaufania:
- 800-70-22-22 (Centrum Wsparcia dla Osób w Kryzysie),
- 800 12 12 12 (Dziecięcy Telefon Zaufania, Rzecznik Praw Dziecka),
- 116 111 (Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży),
- 116 123 w godz. 14:00-22:00 (Telefon wsparcia emocjonalnego dla dorosłych),
- (22) 594 91 00 (Antydepresyjny Telefon Forum Przeciw Depresji, czynny w środy i czwartki w godz. 17:00-19:00),
- 800 100 100 (Telefon dla Rodziców i Nauczycieli w sprawie Bezpieczeństwa Dzieci, prowadzony przez Fundację „Dajemy Dzieciom Siłę”),
- 112 (numer alarmowy w sytuacjach zagrożenia życia i zdrowia).
Gdzie szukać wiedzy?
Chociaż problem samobójstw jest trudny i bolesny, istnieje wiele miejsc, gdzie można zdobyć rzetelną wiedzę na temat zachowań samobójczych i profilaktyki:
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO): WHO regularnie publikuje raporty i materiały edukacyjne dotyczące zdrowia psychicznego i prewencji samobójstw.
Polskie Towarzystwo Suicydologiczne: Organizacja zajmująca się badaniami, edukacją i profilaktyką samobójstw w Polsce.
Centrum Wsparcia dla Osób w Kryzysie: Oferuje zarówno bezpośrednią pomoc, jak i materiały informacyjne na temat zdrowia psychicznego i radzenia sobie w kryzysie.
Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom jest ważnym przypomnieniem, że samobójstwom można zapobiegać. Kluczem do tego jest zrozumienie problemu, wczesna interwencja i dostęp do odpowiedniego wsparcia. Niezależnie od tego, czy sami zmagamy się z trudnymi emocjami, czy martwimy się o kogoś bliskiego, zawsze warto szukać pomocy i rozmawiać o swoich uczuciach. Pamiętajmy, że każda rozmowa może uratować życie!
mł. asp. Weronika Wujek
